Giúp con sử dụng hiệu quả thiết bị công nghệ trong thời đại số

Nguy cơ về an toàn trực tuyến

Việc tiếp xúc với nội dung không phù hợp lứa tuổi là một trong những rủi ro lớn nhất khi trẻ sử dụng công nghệ. Trẻ em có thể vô tình tiếp xúc với hình ảnh, video hoặc thông tin nhạy cảm hoặc bị lộ các thông tin cá nhân như họ tên, trường học, địa chỉ, số nhà, số điện thoại… Những thông tin này rất dễ lọt vào tay tội phạm mạng và bị sử dụng cho những mục đích xấu.

Ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý

Việc sử dụng thiết bị công nghệ quá mức có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe và tâm lý cho trẻ. Một số trẻ có thể bị nghiện game, nghiện mạng xã hội, dành quá nhiều thời gian cho các hoạt động trên Internet khiến đầu óc thiếu tỉnh táo, ảnh hưởng đến nhận thức. 

Bên cạnh đó, ánh sáng màn hình cường độ cao có thể gây căng thẳng cho mắt và gây ảnh hưởng đến giấc ngủ. Về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất cũng như trí tuệ của trẻ.

Ảnh hưởng đến hiệu quả học tập

Sử dụng thiết bị công nghệ một cách không kiểm soát có thể làm giảm sự tập trung và năng suất học tập của trẻ. Con cũng có thể trở nên phụ thuộc vào công nghệ và mất khả năng tự quản lý thời gian. Trẻ có thể dễ dàng bị xao nhãng bởi thông báo, tin nhắn hoặc trò chơi trực tuyến mà bỏ quên việc học, gây ảnh hưởng đến kết quả học tập và không thể theo kịp kiến thức trên trường.

Mất khả năng sáng tạo và thiếu kỹ năng mềm

Một nghiên cứu được đăng trên tạp chí nhi khoa JAMA cho thấy, việc dành quá nhiều thời gian cho thiết bị công nghệ trong năm đầu tiên của trẻ sẽ làm giảm các kỹ năng nhận thức sau này trong cuộc sống (Nguồn: VTV). Một số trẻ em có thể trở nên quá phụ thuộc vào công nghệ, dẫn đến việc lười suy nghĩ, mất khả năng tưởng tượng và sáng tạo. 

Mặt khác, trẻ cũng có thể bị thiếu đi những kỹ năng xã hội quan trọng như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giải quyết vấn đề,... khi không có cơ hội được trải nghiệm thực tế.

Ở mỗi độ tuổi của con, bố mẹ cần có những định hướng sử dụng công nghệ phù hợp giúp trẻ tận dụng tối đa lợi ích của internet mà không gặp phải những rủi ro tiềm ẩn.

Trẻ dưới 6 tuổi

Trẻ em ở độ tuổi này đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng về thể chất và trí tuệ. Bố mẹ cần kiểm soát một cách cẩn thận và có mục tiêu rõ ràng khi cho con tiếp xúc với các thiết bị công nghệ. Dưới đây là một số chỉ dẫn phụ huynh có thể tham khảo:

• Tìm hiểu và cho con làm quen với các ứng dụng và trò chơi thiết kế dành riêng cho trẻ nhỏ, giúp phát triển kỹ năng cơ bản như nhận diện màu sắc, chữ cái, và số.
• Hướng dẫn con sử dụng các thiết bị tương tác như máy tính bảng để hỗ trợ việc học tiếng Anh, toán học cơ bản và phát triển kỹ năng tư duy.
• Giải thích và hướng dẫn cho con về quy tắc an toàn khi sử dụng các ứng dụng và trò chơi trực tuyến.

Trẻ ở độ tuổi Tiểu học

Trẻ ở độ tuổi tiểu học đã có khả năng tư duy phản biện và học hỏi nhanh chóng. Việc hướng dẫn trẻ em sử dụng thiết bị công nghệ một cách có ích là rất quan trọng nhằm phục vụ cho quá trình học tập và phát triển tư duy, kỹ năng mềm cho con. Bố mẹ có thể tham khảo một số hướng dẫn sau:

• Hướng dẫn con cách sử dụng các công cụ tìm kiếm như Google, Cốc Cốc, Bing,... để tìm thông tin liên quan đến việc nghiên cứu hoặc làm bài tập.
• Định hướng trẻ học cách lập trình đơn giản bằng cách tham gia các lớp học về khoa học máy tính hoặc mỹ thuật số, giúp phát triển tư duy logic, sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề.
• Đăng ký cho con tham gia các hoạt động ngoại khóa công nghệ để trẻ có thêm nhiều trải nghiệm phong phú.

Trẻ ở độ tuổi Trung học Cơ sở

Trẻ lên cấp 2 thường đã trở nên thành thạo hơn trong việc sử dụng các thiết bị công nghệ như điện thoại thông minh, máy tính, máy tính bảng và các thiết bị khác. Ở độ tuổi này, trẻ bắt đầu hình thành nhận thức và quan điểm cá nhân, cũng như tò mò nhiều hơn về các loại hình nội dung xuất hiện trên Internet như game, phim ảnh,... 

Nhiệm vụ của bố mẹ là cần định hướng để con có tư duy và hành động đúng đắn khi sử dụng các thiết bị công nghệ:

• Trẻ cần được hướng dẫn để xác định mục tiêu cụ thể khi sử dụng công nghệ. Ví dụ như học tập hay giải trí và cần phân bố thời gian cho phù hợp.
• Đồng hành cùng con trong các hoạt động giải trí và chọn cho con những nội dung tương tác có tính giáo dục.
• Hướng dẫn trẻ về các biện pháp an toàn trực tuyến, bao gồm cách bảo vệ thông tin cá nhân, tránh gặp phải nội dung không phù hợp và phân biệt thông tin giả mạo từ nguồn không đáng tin cậy.

Trẻ ở độ tuổi Trung học Phổ thông

Ở độ tuổi này, trẻ đã có khả năng nghiên cứu và phát triển dự án sáng tạo của riêng mình. Hướng dẫn trẻ sử dụng công nghệ để khám phá sở thích và tài năng cá nhân là một điều rất quan trọng mà bố mẹ nên chú trọng:

• Khuyến khích trẻ tham gia vào các dự án liên quan đến sở thích cá nhân, từ viết blog đến phát triển ứng dụng nhỏ.
• Hướng dẫn trẻ cách tương tác với cộng đồng trực tuyến, trao đổi, chia sẻ kiến thức, quan điểm và học hỏi từ những người khác.
• Đưa ra các lựa chọn và hướng dẫn trẻ khám phá các lĩnh vực công nghệ khác nhau như phát triển phần mềm, trí tuệ nhân tạo, đồ họa, để tìm ra ngành nghề phù hợp với thiên hướng, tính cách của trẻ.

Thiết lập các quy tắc rõ ràng về việc sử dụng công nghệ trong gia đình

Việc đặt ra những quy tắc rõ ràng về việc sử dụng công nghệ sẽ giúp trẻ em hiểu rõ về giới hạn và mục đích của việc sử dụng. Đồng thời, nó cũng giúp phụ huynh kiểm soát thời gian con dành cho công nghệ một cách hợp lý. Bố mẹ nên thống nhất và kiên trì với các nguyên tắc mà bản thân đề ra, ví dụ mỗi ngày cho con xem TV 15 phút, chỉ cho con sử dụng máy tính, điện thoại sau khi học bài xong và không muộn hơn 10h tối,...

Ngoài ra, phụ huynh và các thành viên trong gia đình nên làm gương cho con. Bố mẹ cũng nên giảm thời gian sử dụng các thiết bị điện tử mà thay vào đó là chơi đùa, học tập cùng con, làm gương để con không sử dụng điện thoại trong bữa ăn, khi nói chuyện với người lớn,... Trẻ em sử dụng thiết bị công nghệ một cách có trách nhiệm sẽ hình thành những nhận thức đúng đắn.

Đưa ra lời khen khi con làm đúng

Nếu con tự giác làm đúng với các quy định về việc sử dụng các thiết bị công nghệ mà bố mẹ đã đề ra, hãy khen ngợi trẻ để con hiểu được bản thân đang làm tốt và đáng được tuyên dương. Khi nhận được lời khen ngợi, trẻ sẽ cảm thấy vui vẻ và hứng thú hơn để duy trì hành vi tích cực. Điều này giúp trẻ xây dựng thói quen lành mạnh và rèn luyện được tính kỷ luật của bản thân.

Khuyến khích con tham gia các hoạt động công nghệ lành mạnh 

Việc hướng dẫn và định hướng trẻ em sử dụng thiết bị công nghệ một cách tích cực là một phần quan trọng trong quá trình này. Phụ huynh có thể giới thiệu các ứng dụng và tài nguyên giáo dục phù hợp với độ tuổi và sở thích của con. Điều này giúp trẻ kết hợp giữa việc sử dụng công nghệ và học tập một cách linh hoạt.

Ngoài ra, bố mẹ cũng nên dành thời gian cùng con trong các hoạt động công nghệ. Phụ huynh có thể đóng vai trò như người bạn thân của con, cùng con tham gia vào các trò chơi, ứng dụng hoặc dự án mà con quan tâm. Điều này không chỉ giúp bố mẹ hiểu hơn về thiên hướng, tính cách của con mà còn tạo cơ hội tốt để cả gia đình kết nối, tương tác, tận hưởng thời gian bên nhau. 

Trong quá trình đồng hành cùng con, nếu phát hiện con có năng khiếu về công nghệ, phụ huynh nên trò chuyện để hiểu rõ hơn về những lĩnh vực cụ thể trong công nghệ mà con quan tâm. Có thể đó là lập trình, thiết kế đồ họa, phát triển ứng dụng hoặc bất kỳ lĩnh vực nào khác. Sau đó khuyến khích, tạo điều kiện để con theo đuổi đam mê và hỗ trợ con tận dụng tối đa tiềm năng của mình. 

Bố mẹ còn đang phân vân có thể đăng ký trải nghiệm lập trình cho con tại Trường học Công nghệ MindX. Tại đây, trẻ sẽ được trải nghiệm môn học và định hướng phát triển nghề nghiệp trong thời đại công nghệ. Trẻ khởi đầu sớm sẽ có nhiều thời gian để xây dựng nền móng vững vàng chinh phục môn công nghệ - lĩnh vực đang ngày càng phát triển và ảnh hưởng tới cuộc sống con người.

Bằng việc giúp con xây dựng thói quen sử dụng thiết bị công nghệ đúng đắn, phụ huynh có thể giúp con phát triển mối quan hệ tích cực với công nghệ và tận dụng tối đa lợi ích mà nó mang lại. Đồng thời, đảm bảo rằng quá trình tiếp xúc với internet của con diễn ra một cách cân bằng và có lợi cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Cảm ơn ba mẹ đã đón đọc bài viết và hãy điền email đăng ký nhận bản tin từ MindX để trang bị cho mình các kiến thức nuôi dạy con tốt hơn trong thời đại công nghệ 4.0 nhé!