Cách nuôi dạy con của người Nhật: 10 giá trị tinh thần đáng học!

“Omotenashi” được hiểu là “tấm lòng hiếu khách” hay "sự đón tiếp". Không chỉ đơn thuần là mở cửa và chào đón, đây là nghệ thuật của sự tôn trọng và chu đáo đối với mọi người, cho dù đó là bạn bè, người lạ hay người trong gia đình. 

Ngay từ khi con còn nhỏ, phụ huynh Nhật Bản đã hướng dẫn con biết cách cư xử với lòng hiếu khách, thái độ chân thành từ sâu thẳm đáy lòng, mang lại sự tin tưởng và cảm giác thoải mái cho mọi người xung quanh.

Trong tiếng Nhật, “Kansha” là khả năng biết ơn và cảm ơn. Phụ huynh người Nhật quan niệm rằng sự biết ơn sẽ giúp con thấy hạnh phúc và nhìn nhận cuộc sống theo hướng tích cực hơn.

Chính vì vậy, từ lớp mầm non, trẻ em Nhật Bản đã được tiếp nhận sự giáo dục về lời cảm ơn. Gia đình và nhà trường luôn khuyến khích con nhìn nhận và trân trọng những điều nhỏ bé trong cuộc sống hàng ngày, từ những lời chúc tốt đẹp đến sự giúp đỡ của người khác.

Bên cạnh việc học tập, các bé sẽ được thay phiên nhau chăm sóc các động vật nhỏ trong vườn như gà con, thỏ con hay trông nom những bông hoa trong vườn thực vật. Cách giáo dục này sẽ giúp trẻ có một trái tim tràn ngập tình yêu thương từ khi còn nhỏ, từ đó hình thành trong con ý thức trân trọng và biết ơn sự sống. Tại nhiều nơi ở Nhật Bản, phương pháp này thậm chí còn tiếp tục được thực hiện sau khi bé nhập học vào trường tiểu học.

Tính kiên nhẫn hay “Gaman”, là khả năng chịu đựng và bền bỉ trong mọi tình huống. Khi con gặp những thử thách đầu đời, phụ huynh Nhật Bản sẽ hướng dẫn con cách kiên nhẫn vượt qua khó khăn, không bao giờ từ bỏ dưới bất kỳ hoàn cảnh nào. Sự kiên nhẫn sẽ giúp con không nản lòng và đủ ý chí để đạt được những mục tiêu lớn trong tương lai.

Mặt khác, bản thân ba mẹ cũng rất kiên nhẫn trong cách dạy con để làm gương cho con. Đối với các ba mẹ Nhật, họ luôn vui vẻ, nhẫn nại trước những câu hỏi của trẻ và không ngại giải thích lại nhiều lần để con có thể hiểu được vấn đề và hào hứng trong việc học hỏi. Chính điều đó thể hiện và giúp rèn luyện khả năng tư duy, mở mang kiến thức của bé. Đây cũng là một trong những lý do mà cách dạy con của người Nhật được đánh giá rất cao.

“Mottainai” mang ý nghĩa của việc tiết kiệm và tận dụng tối đa những tài nguyên. Ba mẹ Nhật luôn hướng dẫn con cách trân trọng và sử dụng tài nguyên một cách có ý thức, không lãng phí. Hành động tiết kiệm sẽ giúp con hiểu rằng mọi nguồn lực đều quý báu và cần được sử dụng một cách có trách nhiệm.

Người Nhật cũng dạy con quản lý tài chính từ rất sớm. Ba mẹ sẽ để con tự quản lý chi tiêu của mình hàng tháng để giúp trẻ hiểu được giá trị của đồng tiền, cũng như việc muốn có được tiền để mua thứ gì đó thì phải lao động và tiết kiệm.

Mỗi đầu tháng, ba mẹ sẽ cho trẻ một khoản tiền để chi tiêu. Nếu chẳng may các em có tiêu hết thì cũng sẽ không được cho thêm khoản nào cả. Chính vì vậy, ngay từ khi còn bé, các em đã phải học cách tính toán chi tiêu và phân chia tiền hợp lý trong một tháng.

“Wa” đại diện cho sự hòa thuận, tinh thần đoàn kết và sự hoà hợp trong xã hội. Trẻ em Nhật Bản được ba mẹ giáo dục về tầm quan trọng của sự hòa thuận từ sớm để cảm nhận rằng việc sống hòa hợp với mọi người xung quanh là điều cực kỳ quý giá. Từ khi còn nhỏ, trẻ em đã được dạy về sự bình đẳng. Bởi vậy, không có gì lạ khi thấy những đứa trẻ hoàng gia Nhật học cùng trường với những đứa trẻ bình thường, hoặc tham gia các hoạt động cộng đồng như những công dân khác.

Triết lý này của người Nhật nhằm mục đích nuôi dạy nên một thành viên của xã hội có tính tập thể cao, nơi lợi ích cá nhân không phải điều quan trọng nhất. Cha mẹ Nhật Bản luôn cố gắng giúp con trở thành người biết coi trọng giá trị của bản thân nhưng không mất đi sự hòa nhập cộng đồng.

Tình thương và sự gắn kết, hay “Kizuna”, là giá trị quan trọng trong xã hội Nhật Bản. Cách dạy con của người Nhật luôn hướng trẻ về việc trân quý tình cảm gia đình, khuyến khích con xây dựng mối quan hệ vững chắc với người thân và bạn bè.

Để giúp con kết nối với mọi người tốt hơn, họ sẽ dạy con cách chia sẻ, lắng nghe và đồng cảm với mọi người. Hàng tuần, hàng tháng, ba mẹ Nhật thường xuyên tổ chức những hoạt động cắm trại hàng tuần, hàng tháng để gắn kết tình cảm gia đình và giúp con có cơ hội gần gũi với thiên nhiên.

Sự nỗ lực không chỉ là một phần quan trọng trong văn hóa Nhật Bản mà còn là một nguyên tắc quan trọng trong việc nuôi dạy con cái. Người Nhật thường tập trung vào quá trình nỗ lực hơn là chỉ nhìn vào kết quả cuối cùng. Họ coi đây là một cách giúp trẻ em phát triển kỹ năng sống quý báu và trở thành người có ích trong xã hội.

Để giúp con hiểu được tầm quan trọng của giá trị này, phụ huynh thường dành thời gian để giải thích và nhấn mạnh rằng việc nỗ lực và kiên nhẫn sẽ giúp con đạt được những thành quả tốt đẹp. Không chỉ vậy, họ cũng thường khuyến khích con đặt ra mục tiêu cụ thể và hướng đến những đam mê cá nhân để biết đặt nỗ lực đúng chỗ.

Trong văn hóa Nhật Bản, giá trị "Chūgi" (忠義) - lòng trung thành và trung kiên - rất được coi trọng và là điều mà ba mẹ dạy dỗ cho con cái (đặc biệt là con trai) từ khi còn nhỏ. Đây là một trong những phẩm chất quan trọng mà người Nhật mong muốn truyền đạt cho thế hệ kế tiếp.

Người Nhật thường khuyến khích con hiểu rằng lòng trung thành không chỉ là một tinh thần mà còn phản ánh qua những hành động cụ thể. Điều này bao gồm việc giữ lời hứa, chia sẻ trách nhiệm và luôn ủng hộ người khác.

Trẻ em Nhật Bản được dạy rằng lòng trung thành là một đặc điểm quý giá và quan trọng để xây dựng những mối quan hệ mạnh mẽ và bền vững. Các bé cũng được ba mẹ khuyến khích tìm hiểu về cách mà lòng trung thành được thể hiện trong văn hóa, truyền thống và nghệ thuật Nhật Bản.

“Kata” (型) trong tiếng Nhật có nghĩa là khuôn phép. Trẻ em Nhật Bản vốn nổi tiếng với tính kỷ luật và sự độc lập được ba mẹ rèn giũa từ khi còn khá nhỏ. Tại các trường mầm non Nhật Bản, các bé rất chủ động trong việc tuân theo thời gian biểu được xếp sẵn và duy trì các thói quen đúng đắn như xếp gọn giày dép, chú tâm lắng nghe thầy cô dặn dò,...

Ở Nhật, phụ huynh rất hiếm khi áp dụng các biện pháp trừng phạt hoặc mắng mỏ khi dạy con. Thay vào đó, họ thường tập trung vào việc trở thành một tấm gương để con cái có thể "bắt chước" những hành vi tích cực.

Điều này đồng nghĩa rằng, để dạy con theo văn hóa Nhật Bản, ba mẹ phải là những người tuân thủ khuôn phép một cách mẫu mực. Chính phụ huynh phải là người đầu tiên thể hiện sự tôn trọng kỷ luật và tuân thủ các quy tắc cần thiết. Đây là cách tốt nhất để truyền đạt giá trị quý báu này cho con cái một cách hiệu quả.

Người Nhật nói chung và trong nền giáo dục, văn hóa Nhật nói riêng luôn đề cao sự công bằng trong mọi hoàn cảnh. Tại xứ sở hoa anh đào, trẻ em được dạy rằng phải đối xử công bằng và tôn trọng tất cả mọi người dù giàu hay nghèo, đặc biệt là người lớn tuổi.

Ở những nơi công cộng như siêu thị, trạm xe bus hay bất cứ đâu, ba mẹ và người lớn sẽ làm gương dạy các bé biết xếp hàng chờ tới lượt, không được chen lấn, xô đẩy. Mặt khác, người Nhật thường đánh giá cao sự công bằng và thẳng thắn trong giao tiếp. Họ thường khuyến khích con học cách nói lên ý kiến của mình một cách trung thực và tôn trọng quan điểm của những người xung quanh.

Nuôi dạy con là một hành trình dài đòi hỏi các bậc cha mẹ phải có sự kiên nhẫn, nỗ lực và học hỏi nhiều phương pháp khác nhau. Mong rằng những kiểu dạy con thông minh của người Nhật mà MindX chia sẻ trên đây sẽ giúp các bậc phụ huynh tham khảo được thêm nhiều điều hay trong việc giáo dục trẻ. 

Ngoài ra, ba mẹ cũng có thể tham khảo thêm bài viết về top 7 kỹ năng mềm cần thiết cho sự phát triển của trẻ trong thời đại công nghệ hiện nay được MindX chia sẻ trong bài viết trước. Chúc ba mẹ và trẻ thành công!