Cha mẹ có nên kiểm soát con sử dụng mạng xã hội hay không?

1. Lợi ích

Tương tác trên mạng xã hội dù không giống như tiếp xúc trực tiếp song cũng mang lại nhiều lợi ích tích cực đối với cá nhân người sử dụng:

• Kết nối và giao tiếp: Mạng xã hội cho phép trẻ kết nối và giao tiếp với bạn bè và người thân trong và ngoài quốc gia, giúp trẻ mở rộng mạng lưới xã hội.
• Tìm kiếm thông tin: Mạng xã hội là một nguồn thông tin phong phú, giúp trẻ tìm kiếm thông tin về các chủ đề khác nhau.
• Học hỏi và phát triển: Mạng xã hội cung cấp cho trẻ nhiều cơ hội học hỏi và phát triển, như tham gia các khóa học trực tuyến, các cộng đồng học tập,...Trẻ cũng có thể học từ những người khác và tham gia vào các cuộc thảo luận sôi nổi.
• Thể hiện bản thân: Mạng xã hội là một sân chơi để trẻ thể hiện bản thân, chia sẻ những suy nghĩ và cảm xúc của mình, từ đó phát triển sự tự tin.

2. Rủi ro

Mạng xã hội, mặc dù mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro lớn đối với trẻ em. Dưới đây là một số tình huống rủi ro và hậu quả đi kèm:

a. Bị bắt nạt, quấy rối trực tuyến

Trẻ em có thể trải qua tình huống bị bắt nạt, quấy rối trực tuyến hay bạo lực mạng từ người dùng khác trên mạng xã hội. Điều này có thể bao gồm những bình luận xúc phạm, hình ảnh không tôn trọng hoặc thậm chí là những trò đùa khó chịu.

Nếu không được giải quyết kịp thời, bị bắt nạt trực tuyến có thể dẫn đến sự tổn thương tinh thần, giảm tự tin và cảm giác căng thẳng. Một số trường hợp nghiêm trọng có thể gây ảnh hưởng đến tâm hồn và tâm trí của trẻ.

b. Tiếp xúc với nội dung không phù hợp

Trẻ em dễ tiếp xúc với nội dung không phù hợp, bao gồm hình ảnh hoặc video khiêu dâm, nội dung bạo lực, hoặc thông tin sai lệch không thích hợp với độ tuổi của của các con. Về lâu dài, điều này có thể gây tổn hại tới tâm hồn và tư duy của trẻ.

c. Trộm cắp thông tin cá nhân

Việc chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân trên mạng xã hội có thể dẫn đến rủi ro bị trộm cắp thông tin, bao gồm tên, địa chỉ, số điện thoại và thông tin nhạy cảm khác. Nếu thông tin cá nhân bị sử dụng sai mục đích, trẻ có thể trở thành mục tiêu của lừa đảo, xâm hại hoặc thậm chí bị đe dọa an toàn.

d. Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản

Mạng xã hội cũng có thể trở thành nơi trú ngụ của những kẻ xấu thực hiện hành vi lừa đảo, thậm chí chiếm đoạt tài sản của người dùng. Hiện nay có nhiều trẻ gặp phải tình trạng bị lừa đảo trên mạng. Trẻ em có thể nhận tin nhắn từ một tài khoản giả mạo của bạn bè hoặc người nổi tiếng yêu cầu con gửi tiền hoặc thông tin cá nhân. 

Nếu không đủ tỉnh táo và biết cách ứng phó với những tình huống này, trẻ có thể mất tiền, bị lộ thông tin cá nhân và khủng hoảng nặng nề về mặt tinh thần.

e. Nghiện mạng xã hội

Sử dụng quá mức Facebook, Instagram, TikTok,... trong thời gian dài có thể khiến trẻ bị nghiện mạng xã hội và lệ thuộc vào các nền tảng này. Từ đó gây ảnh hưởng tiêu cực đến thời gian học tập, nghỉ ngơi và các mối quan hệ xã hội của trẻ, gây ra sự mất cân bằng trong cuộc sống hàng ngày. 

Câu trả lời là có. Mạng xã hội có thể là một công cụ tuyệt vời để kết nối với bạn bè và gia đình, nhưng nó cũng có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro cho trẻ em. Tuy nhiên, phụ huynh cũng không nên kiểm soát con quá gay gắt mà nên đặt ra những giới hạn cho việc con sử dụng mạng xã hội. Đồng thời, dạy con về cách hành xử đúng đắn và khuyên con đề cao cảnh giác với các mối nguy hiểm trên mạng xã hội để trẻ tự điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp.

Để giúp con sử dụng các nền tảng mạng xã hội có chừng mực, phụ huynh nên chú ý một số điểm nên và không nên làm sau:

1. Điều nên làm

a. Nhắc nhở và hướng dẫn con cách phòng tránh những mối nguy hại từ MXH

Theo khảo sát của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, trẻ em sử dụng mạng xã hội từ 5 – 7 giờ/ngày nhưng chỉ có 36% trẻ em, hầu hết ở độ tuổi 16 -17 được dạy về việc bảo đảm an toàn trên mạng (Nguồn: Báo VTV). Chính vì vậy, ngay khi trẻ mới bắt đầu sử dụng mạng xã hội, ba mẹ cần dành thời gian trò chuyện với con về các mối nguy hiểm tiềm ẩn như bắt nạt trực tuyến, tiếp xúc với nội dung không phù hợp, lừa đảo chiếm đoạt tài sản,...

Ngoài ra, ba mẹ nên chia sẻ những ví dụ cụ thể và trường hợp thực tế để giúp con nhận ra tầm quan trọng của việc giữ an toàn trên không gian mạng. Phụ huynh có thể dạy con cách bảo vệ thông tin cá nhân như đặt mật khẩu mạnh, không tiết lộ địa chỉ, số điện thoại và thông tin nhạy cảm khác. Đồng thời, hướng dẫn con nhận diện tin tức giả mạo và nội dung gây hại. Quan trọng nhất là khuyến khích trẻ báo cáo với ba mẹ, người lớn ngay lập tức nếu con gặp phải bất kỳ vấn đề nào trên mạng xã hội. 

Khi thấy trẻ có dấu hiệu lạm dụng mạng xã hội, sử dụng quá mức gây ảnh hưởng đến học tập, sinh hoạt hàng ngày, ba mẹ nên nhắc nhở và đặt ra giới hạn về khoảng thời gian cụ thể mà con nên dành cho mạng xã hội. Ví dụ: không sử dụng MXH trong giờ cơm, giờ học, hoặc trước khi đi ngủ.

b. Tích cực cho con tham gia các hoạt động để giảm bớt sự quan tâm vào mạng xã hội

Để trẻ không dành quá nhiều thời gian vào các hoạt động trên mạng xã hội, khuyến khích con tham gia vào các hoạt động ngoại khóa, sở thích cá nhân hoặc thể thao. Điều này giúp con tìm kiếm niềm vui và sự phát triển từ các hoạt động khác ngoài mạng xã hội.

2. Điều không nên làm

a. Không nên cấm hoàn toàn con sử dụng mạng xã hội

Cha mẹ càng cấm đoán, trẻ càng dễ sinh ra tâm lý đối nghịch và sẽ tìm mọi cách để sử dụng mạng xã hội một cách lén lút. Thay vào đó, phụ huynh nên dành thời gian thảo luận, phân tích cho con hiểu những ưu và nhược điểm của mạng xã hội, thiết lập những quy tắc cần thiết cũng như chỉ dẫn con cách sử dụng nền tảng này sao cho hiệu quả.

b. Không xâm hại quyền riêng tư của con trên mạng xã hội

Trong quá trình kiểm soát, ba mẹ hãy đảm bảo rằng mình không xâm hại quá mức vào quyền riêng tư của con. Phụ huynh có thể kiểm tra hoạt động của con trên mạng xã hội, nhưng chỉ nên kiểm tra khi có lý do chính đáng. Điều này giúp con có tâm lý thoải mái và dễ dàng kết nối, chia sẻ với ba mẹ hơn khi gặp các vấn đề trên Internet.

Mong rằng bài viết trên đây của MindX đã giúp các phụ huynh giải đáp thắc mắc: “Cha mẹ có nên kiểm soát con sử dụng mạng xã hội không?” Cha mẹ cần có biện pháp kiểm soát con sử dụng mạng xã hội một cách hợp lý để con có thể tận dụng được những lợi ích của mạng xã hội và tránh được những mối nguy hại. Tuy nhiên, sự kiểm soát này nên được thực hiện một cách có chừng mực để tạo ra một môi trường an toàn và tích cực cho sự phát triển của con.