Tester là gì? Những kỹ năng cần thiết & Công việc của kiểm thử

Tester (tiếng Nhật: テスター) là người có nhiệm vụ thử nghiệm, kiểm tra và đánh giá chất lượng phần mềm, đảm bảo rằng phần mềm đáp ứng tốt các yêu cầu của người dùng trước khi nó được ra mắt. Tester sử dụng các kỹ thuật và công cụ khác nhau để tìm kiếm các lỗi và sự cố trong phần mềm, đồng thời báo cáo lại cho các nhà phát triển để sửa chữa. Đây là một vị trí công việc rất quan trọng trong quá trình phát triển phần mềm, giúp đảm bảo rằng phần mềm được ra mắt hoặc bàn giao cho khách hàng chắc chắn hoạt động tốt, không gặp sự cố.

*Ghi chú: Do nhiệm vụ của Tester là kiểm thử phần mềm nên vị trí này còn có thể gọi theo nghĩa là Software Tester.

Tester đóng vai trò quan trọng trong một doanh nghiệp từ nhiều khía cạnh:

• Đảm bảo chất lượng - tối ưu chi phí: Nhiệm vụ chính của Tester là kiểm tra, đánh giá chất lượng phần mềm và đề xuất những giải pháp cải thiện phần mềm trước khi đưa ra thị trường. Việc này giúp doanh nghiệp tối ưu được quá trình phát triển, giảm được các chi phí liên quan.
• Yên tâm về vấn đề bảo mật: Tester tìm kiếm các lỗ hổng bảo mật, xác định các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư và an ninh thông tin. Bằng cách phát hiện và báo cáo các vấn đề bảo mật, Tester giúp đảm bảo rằng phần mềm được bảo vệ an toàn và giảm thiểu rủi ro thông tin.
• Tăng sự hài lòng của sếp và khách hàng: Tester giúp đảm bảo rằng sản phẩm phần mềm hoạt động tốt, đáp ứng được yêu cầu, mong đợi từ sếp và khách hàng.

1. Kiến thức về Testing

Để trở thành một Tester, bạn không thể nào thiếu được các kiến thức cơ bản về Testing. Bởi những kiến thức này sẽ giúp bạn thực hiện công việc một cách trơn tru và hiệu quả. Một số kiến thức về Testing bạn cần biết như:

• Kiến thức về kiểm thử thủ công: Là quá trình kiểm thử phần mềm thủ công để tìm sai sót. Nó yêu cầu một kiểm thử viên đóng vai trò người dùng cuối, theo đó họ sử dụng hầu hết tính năng của ứng dụng để bảo đảm hành vi đúng.
• Kiến thức về kiểm thử tự động: Là việc sử dụng phần mềm đặc biệt (tách biệt với phần mềm đang được kiểm thử) để kiểm soát việc thực hiện các bài kiểm tra và so kết quả thực tế với kết quả dự đoán.
• Kiến thức về kiểm thử bảo mật: Bao gồm các phương pháp và kỹ thuật kiểm thử bảo mật, cách phát hiện lỗ hổng bảo mật, kiểm thử kiểu hacker (ethical hacking), kiến thức về các chuẩn bảo mật,...
• Kiến thức về kiểm thử hiệu năng: Bao gồm việc sử dụng các công cụ kiểm thử hiệu năng như JMeter, LoadRunner và phân tích kết quả kiểm thử.

2. Kiến thức lập trình

Tester là một nghề thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin vì vậy kiến thức lập trình là không thể thiếu, nó giúp người làm kiểm thử có cái nhìn tổng quan về cách một phần mềm hoạt động, dễ dàng đọc hiểu mã nguồn và tìm hiểu về các vấn đề tiềm ẩn.

Ngoài ra, biết cách sử dụng ngôn ngữ lập trình như Python hoặc Java sẽ giúp Tester dễ dàng viết mã kiểm thử và sử dụng các framework kiểm thử như Selenium, Appium để thực hiện kiểm thử tự động. Đồng thời, dễ dàng hơn trong việc trao đổi thông tin với các lập trình viên, quản lý dự án, người làm thiết kế giao diện người dùng để tăng cường hiệu quả, tốc độ kiểm thử, đảm bảo tính ổn định và chính xác của quá trình kiểm thử.

3. Tìm hiểu các công cụ kiểm thử

Bằng cách sử dụng công cụ, Tester có thể thực hiện các tác vụ một cách nhanh chóng, tự động và tiết kiệm thời gian, công sức so với việc thực hiện kiểm thử thủ công. Hơn nữa, các công cụ cũng mở rộng phạm vi kiểm thử, cho phép Tester thực hiện kiểm tra các khía cạnh phức tạp và đa dạng của phần mềm, bao gồm: kiểm thử giao diện người dùng, kiểm thử tích hợp, kiểm thử bảo mật và nhiều hơn nữa.

Tuy nhiên, các công cụ kiểm thử thường được cập nhật, cải tiến liên tục để đáp ứng các xu hướng công nghệ mới. Vì vậy, Tester cũng cần cập nhật và tìm hiểu về các công cụ mới một cách liên tục.

4. Kiến thức về hệ điều hành và môi trường phát triển

Với những kiến thức về hệ điều hành và môi trường phát triển, Tester có thể đảm bảo rằng phần mềm tương thích với nhiều điều kiện khác nhau:

• Hệ điều hành: Quá trình kiểm tra tính tương thích của phần mềm sẽ được thực hiện trên nhiều nền tảng khác nhau bởi mỗi hệ điều hành để có những đặc thù riêng. Vì vậy, Tester cần biết cách kiểm tra và xử lý các vấn đề xảy ra trên mỗi hệ điều hành như Windows, MacOS hay Linux,...
• Kiến thức về môi trường phát triển: Kiến thức này khá quan trọng vì Tester cần hiểu quy trình phát triển phần mềm và sử dụng các công cụ phát triển phổ biến như IDE (Integrated Development Environment) hoặc công cụ quản lý mã nguồn như Git để tạo báo cáo chính xác nhất.

5. Kiến thức về quản lý phiên bản

Các kiến thức về quản lý phiên bản giúp Tester theo dõi sự thay đổi và cập nhật trong quá trình phát triển phần mềm. Tester thường phải kiểm tra tính tương thích giữa các phiên bản khác nhau, đảm bảo rằng các tính năng và chức năng đã kiểm tra trước đó vẫn hoạt động như mong đợi. Đồng thời, Tester cũng cần theo dõi và kiểm tra việc sửa lỗi, xác minh xem các lỗi đã được sửa chữa đúng cách và không gây ra vấn đề mới cho phần mềm. Bên cạnh đó, các kiến thức này sẽ hỗ trợ Tester trong việc quản lý dữ liệu kiểm thử khi phát triển phần mềm, lưu trữ các tập tin kiểm thử và tài liệu liên quan.

6. Kiến thức về quy trình phát triển phần mềm

Cuối cùng là kiến thức về quy trình phát triển phần mềm. Quy trình này bao gồm các giai đoạn như thu thập yêu cầu, thiết kế, lập trình, kiểm thử,... Nắm vững quy trình này giúp Tester hiểu rõ từng giai đoạn của dự án và cách làm việc của các thành viên trong nhóm phát triển. Điều này giúp cho Tester trong việc lên kế hoạch kiểm thử, xác định thời điểm phù hợp để thực hiện kiểm thử và tương tác hiệu quả với các thành viên khác trong nhóm. Bên cạnh đó, hiểu về quy trình phát triển phần mềm giúp Tester nhận biết được các tài liệu liên quan như yêu cầu, thiết kế hệ thống và tài liệu kiểm thử để từ đó nắm bắt rõ ràng các chức năng, tính năng và kịch bản kiểm thử cần thiết.

Mô tả quy trình công việc của một Tester cần phải thực hiện như sau:

1. Phân tích yêu cầu: Tester cần phải đọc và hiểu các yêu cầu của người dùng, sếp hoặc khách hàng để thực hiện các phương án kiểm thử hiệu quả.
2. Lên kịch bản kiểm thử: Người kiểm thử phần mềm phải có khả năng thiết kế các kịch bản thử nghiệm và quy trình thử nghiệm phù hợp cho từng phần của phần mềm. Họ cần xác định các trường hợp thử nghiệm cần thiết và tạo dữ liệu thử nghiệm phù hợp để đảm bảo rằng tất cả các khía cạnh quan trọng của sản phẩm được kiểm tra.
3. Tiến hành kiểm thử theo yêu cầu: Tester sẽ phải thực hiện các bước kiểm tra theo quy trình đã được xác định trước để xác định xem sản phẩm đáp ứng yêu cầu và mong đợi hay không.
4. Ghi chép lỗi: Nếu Tester phát hiện lỗi hoặc vấn đề trong quá trình kiểm thử, họ ghi chép lại chi tiết về lỗi đó. Kết quả của quá trình thử nghiệm sẽ được trình bày bằng các báo cáo bao gồm: Tóm tắt kết quả thử nghiệm, danh sách các lỗi phát hiện, cải thiện đề xuất và các thông tin hữu ích khác liên quan đến chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm.
5. Tiếp tục kiểm thử sau khi cật nhật, nâng cấp: Tester sẽ tiếp tục kiểm tra lại các lỗi đã được sửa đổi hay chưa để đảm bảo rằng các vấn đề đã được khắc phục đúng cách, không gây ra những vấn đề mới. Việc này sẽ được thực hiện thường xuyên khi phần mềm được cập nhật các phiên bản mới.

Về mặt lý thuyết thì lộ trình sự nghiệp tương lai của một Tester sẽ bắt đầu từ cấp bậc (level) thấp nhất cho đến cao nhất như sau:

• Intern Tester: Vị trí này dành cho những người mới bắt đầu hoặc đang trong quá trình làm quen với lĩnh vực kiểm thử phần mềm. Intern Tester sẽ được hướng dẫn và giám sát trong việc thực hiện các nhiệm vụ cơ bản của Tester.
• Fresher Tester: Là những người có kiến thức cơ bản trong lĩnh vực kiểm thử phần mềm. Họ có thể thực hành trong việc kiểm thử, nhưng vẫn cần hỗ trợ và hướng dẫn từ những Tester chuyên nghiệp.
• Junior Tester: Là nhân viên có kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực kiểm thử phần mềm và kiến thức đủ tốt để thực hiện các phương pháp, kỹ thuật và công cụ kiểm thử. Họ có khả năng hoàn thành các tác vụ kiểm thử cơ bản và đóng góp vào công việc của nhóm kiểm thử.
• Senior Tester: Đây là những chuyên gia có kinh nghiệm rộng trong lĩnh vực kiểm thử phần mềm. Họ có tư duy và kiến thức sâu về các phương pháp, kỹ thuật, công cụ kiểm thử. Senior Tester có khả năng tự lập kế hoạch, thực hiện và quản lý các dự án kiểm thử phức tạp. ngoài ra, họ còn đóng vai trò như một người thầy hướng dẫn và đào tạo các thành viên mới trong nhóm.
• Tester Leader: Tester Leader là người lãnh đạo đội ngũ kiểm thử phần mềm. Họ có trách nhiệm tổ chức và quản lý công việc kiểm thử của nhóm. Giống với Senior Tester, Tester Leader thường có kiến thức sâu về kiểm thử và kết hợp với kiến thức quản lý. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra chiến lược kiểm thử, phân công, hỗ trợ các công việc cho các thành viên trong team và giám sát tiến độ, quản lý dự án.
• Test Manager: Đây là cấp bậc cao nhất, họ là người quản lý bộ phận kiểm thử, chịu trách nhiệm lớn nhất trong toàn bộ quy trình kiểm thử phần mềm trong một dự án của doanh nghiệp. Họ sẽ lập kế hoạch, tổ chức và điều phối hoạt động kiểm thử, đánh giá rủi ro và đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Việc tiến thẳng hoặc tiến từng bước trong sự nghiệp phụ thuộc vào khả năng, nỗ lực và cơ hội. Quan trọng hơn đó là liên tục nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình, hãy cố gắng tham gia vào các dự án thực tế để lấy kinh nghiệm từ đó.

Có thể thấy rằng, Tester có vai trò quan trọng trong phát triển phần mềm nói riêng và lĩnh vực IT nói riêng. Hiện nay, nhân lực Tester trong các doanh nghiệp đang thiếu hụt, đây có thể được coi như một cơ hội việc làm dành cho các bạn mới bắt đầu. Và mong rằng bài viết này sẽ giúp bạn những điều cần biết về Tester. Đừng quên tiếp tục theo dõi MindX để có thêm những kiến thức hữu ích khác nhé!