Tìm hiểu về quy trình 5E trong giáo dục STEM

Mô hình 5E (Education, Engagement, Exploration, Explanation, và Extension) là một phương pháp dạy học phát triển trong lĩnh vực giáo dục, dựa trên lý thuyết kiến tạo (constructivism), trong đó người học xây dựng kiến ​​thức từ trải nghiệm cá nhân và xã hội. Nói một cách dễ hiểu, mô hình này như một phương pháp dạy học khoa học mới, tập trung vào việc khuyến khích người học tham gia tích cực và xây dựng kiến thức từ trải nghiệm thực tế.

Mô hình 5E được phát triển vào năm 1987 bởi Tiến sĩ Rodger W. Bybee và các cộng sự tại tổ chức giáo dục Nghiên Cứu Khung Chương Trình Dạy Sinh Học ở Mỹ. Mục tiêu ban đầu là cải tiến chương trình dạy học môn sinh học ở bậc tiểu học. Tuy nhiên, mô hình này lại nhanh chóng phổ biến trong lĩnh vực giáo dục, đã được mở rộng áp dụng vào nhiều môn học khác nhau và được biết rộng rãi hơn trên toàn thế giới thông qua cuốn sách "Science Inquiry: Learning and Teaching in the K-5 Classroom" của Rodger W. Bybee. 

Hiện nay, 5E được đổi mới liên tục để phù hợp với từng môi trường và nhu cầu giáo dục khác nhau ở từng tổ chức, từng đất nước, để phát huy vai trò của mình trong việc khuyến khích sự phát triển toàn diện của học sinh.

Ưu điểm của mô hình 5E:

• Học tập trung vào trải nghiệm: Mô hình 5E đặt trải nghiệm làm trung tâm, giúp học sinh xây dựng kiến thức thông qua việc thực hành, khám phá và tương tác trực tiếp với thực tế. Điều này giúp học sinh hứng thú, không bị nhàm chán trong quá trình học tập.
• Kích thích tư duy sáng tạo: Bởi học sinh liên tục được tham gia các hoạt động thực tế và tiếp xúc với những điều mới lạ, điều này tạo cho học sinh kích thích tính tò mò, thích khám phá. Qua những tình huống trong trải nghiệm, học sinh dần hình thành nên tư duy và khả năng giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng. 
• Tích hợp kiến thức và kỹ năng: Mục đích chính của mô hình 5E giúp kết nối các kiến thức và kỹ năng mới với nhau, học sinh không chỉ học các kiến thức cụ thể mà còn biết cách áp dụng chúng vào thực tế. Hơn nữa, qua quá trình khám phá và giải thích, học sinh hiểu biết sâu sắc hơn về các khái niệm và quá trình tự học, không chỉ nhớ thông tin mà còn hiểu vì sao và làm thế nào nó hoạt động.
• Tạo động lực học tập: Mô hình này  khuyến khích thực hành các kỹ năng học tập như quan sát, nghiên cứu, thí nghiệm và phân tích dữ liệu, tạo môi trường học tập tích cực và thú vị, giúp học sinh cảm thấy hứng thú trở thành người học chủ động, sẵn sàng đối mặt với các thử thách học tập.

Hạn chế của mô hình 5E:

• Yêu cầu thời gian và nguồn lực: Mô hình 5E hướng đến việc tạo ra trải nghiệm cho học sinh, vì vậy đòi hỏi giáo viên cũng như các tổ chức dạy học cần có thời gian và nguồn lực đáng kể cho việc chuẩn bị và thực hiện các hoạt động thực tế. Ngoài ra, đối với các lớp học đông học sinh, việc quản lý cũng gặp khá nhiều vấn đề.
• Cần sự hướng dẫn chặt chẽ: Đối với mô hình 5E, sự hướng dẫn và hỗ trợ của giáo viên là rất quan trọng. Nếu không có sự hướng dẫn rõ ràng và hỗ trợ, học sinh có thể gặp khó khăn trong việc hiểu và thực hiện các hoạt động. Điều này đòi hỏi giáo viên phải là một người hướng dẫn có kỹ năng và kiến thức rộng về STEM.
• Không phù hợp cho mọi bài học: Mô hình 5E phù hợp với việc giảng dạy các khái niệm phức tạp và cần sự khám phá sâu hơn. Tuy nhiên, đối với một số chủ đề đơn giản, việc áp dụng mô hình này làm phức tạp hóa vấn đề và bị dư thừa. Giáo viên cần phân định và linh hoạt trong việc áp dụng mô hình 5E dựa vào tính chất và mục tiêu của bài học.
• Đòi hỏi sự đổi mới và sáng tạo: Để áp dụng được mô hình này, một yêu cầu đặt ra cho giáo viên cũng như tổ chức giảng dạy, đó là phải đổi mới và sáng tạo trong việc thiết kế các hoạt động học tập, tạo ra những trải nghiệm mới và thú vị để thu hút sự quan tâm và tham gia của học sinh. Tuy nhiên, việc nhân lực, nguồn lực ở mỗi tổ chức lại chưa thể đáp ứng được hết.

Có thể nói, quy trình 5E giúp học sinh trở thành những người học tích cực, tò mò và có khả năng tư duy sáng tạo, xây dựng kiến thức một cách chắc chắn và áp dụng được vào cuộc sống hàng ngày. Bên cạnh ưu điểm, vẫn còn một số hạn chế, tuy nhiên, mô hình này vẫn là một phương pháp giáo dục nên được áp dụng rộng rãi. Và trên đây là toàn bộ thông tin về quy trình 5E trong Stem, mong rằng bài viết này đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích. Đừng quên theo dõi MindX để có thêm những kiến thức khác nhé!