STEM là gì? Đặc điểm, lợi ích & +5 ý nghĩa của giáo dục STEM

STEM là một từ viết tắt trong tiếng Anh, nó đại diện cho các lĩnh vực học thuật chính liên quan đến Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật) và Mathematics (Toán học). Cụ thể, STEM đề cập đến việc kết hợp và tương tác giữa các ngành này để nghiên cứu, phát triển và áp dụng các kiến thức và kỹ năng trong các lĩnh vực này.

Các lĩnh vực STEM thường liên quan đến việc nghiên cứu khoa học tự nhiên, phát triển công nghệ mới, thiết kế và xây dựng các cấu trúc và hệ thống, và sử dụng toán học để phân tích và giải quyết các vấn đề. STEM cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng tư duy logic, sáng tạo, giải quyết vấn đề và làm việc nhóm. Các khối ngành học STEM có thể bao gồm Khoa học máy tính, Kỹ thuật điện, Kỹ thuật hóa học, Kỹ thuật cơ khí, Sinh học, Vật lý, Toán học, Kỹ thuật thông tin, Kỹ thuật môi trường và nhiều lĩnh vực khác.

*Ví dụ: Xây dựng một hệ thống điều khiển tự động cho một nhà máy sản xuất.

Giáo dục STEM có những đặc điểm chính sau đây:

• Tích hợp đa ngành: Giáo dục STEM kết hợp các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học để thúc đẩy sự tương tác và hợp tác giữa các môn học. Thay vì học một cách cô độc, học sinh được khuyến khích tìm hiểu cách các lĩnh vực này liên kết và ảnh hưởng lẫn nhau.
• Học tập thực tế: Giáo dục STEM tập trung vào việc áp dụng kiến thức vào thực tế và giải quyết các vấn đề thực tế. Học sinh tham gia vào các hoạt động, tập huấn, trải nghiệm dự án và thí nghiệm thực tế để áp dụng những khái niệm học được và phát triển kỹ năng thực hành.
• Tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề: Giáo dục STEM khuyến khích học sinh phát triển tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề. Họ được khuyến khích đặt câu hỏi, tìm hiểu và đề xuất các giải pháp sáng tạo cho các thách thức và vấn đề.
• Học tập dựa trên dự án: Giáo dục STEM thường sử dụng phương pháp dạy học dựa trên dự án, trong đó học sinh tham gia vào các dự án thực tế và có tự chủ trong quá trình học tập. Điều này giúp học sinh phát triển kỹ năng làm việc nhóm, lập kế hoạch, nghiên cứu và giải quyết vấn đề.
• Kỹ năng ứng dụng: Giáo dục STEM tập trung vào việc phát triển kỹ năng ứng dụng, giúp học sinh trở thành những người thực sự có khả năng áp dụng kiến thức và kỹ năng của họ vào các tình huống thực tế. Điều này giúp họ chuẩn bị tốt hơn cho thế giới công nghệ cao và các nghề nghiệp trong tương lai.
• Học tập liên quan đến xã hội: Giáo dục STEM khuyến khích học sinh nắm vững những khía cạnh xã hội, đạo đức và tác động của công nghệ và khoa học đến cộng đồng. Họ được khuyến khích suy nghĩ về tác động xã hội của các phát minh và ứng dụng công nghệ, và tìm kiếm cách giải quyết các vấn đề xã hội sử dụng kiến thức STEM.

Những đặc điểm này cùng nhau tạo nên một môi trường học tập kích thích, thực tế và phát triển kỹ năng cần thiết cho học sinh trong thế kỷ 21.

Thuận lợi:

• Tạo ra kiến thức và kỹ năng thiết yếu: STEM tập trung vào học tập và áp dụng kiến thức trong các lĩnh vực quan trọng như khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Điều này giúp học sinh và sinh viên phát triển kiến thức sâu về các nguyên lý cơ bản và kỹ năng thực hành, góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển cá nhân và sự nghiệp trong tương lai.
• Khả năng giải quyết vấn đề: STEM khuyến khích tư duy logic, phân tích và giải quyết vấn đề. Các môn học STEM giúp học sinh và sinh viên rèn luyện khả năng tìm ra các phương pháp tiếp cận, đưa ra giải pháp sáng tạo và đánh giá kết quả. Điều này rất hữu ích trong cuộc sống hàng ngày và trong công việc, khi đương đầu với những thách thức phức tạp và tìm kiếm các giải pháp hiệu quả.
• Cơ hội việc làm: STEM cung cấp nhiều cơ hội việc làm và thu nhập cao. Các lĩnh vực như khoa học máy tính, kỹ thuật điện tử, y học, nghiên cứu khoa học và công nghệ thông tin đang ngày càng phát triển và có nhu cầu cao về nhân lực chất lượng. Học sinh và sinh viên STEM có cơ hội được tận dụng xu hướng này để xây dựng một sự nghiệp ổn định và tiềm năng.

Khó khăn:

• Phức tạp và thách thức: Học các môn STEM có thể đòi hỏi sự cầu toàn và khả năng tư duy trừu tượng cao. Một số học sinh và sinh viên có thể gặp khó khăn trong việc nắm bắt kiến thức phức tạp và ứng dụng nó vào thực tế.
• Góc nhìn hạn chế: Một nhược điểm của STEM là nó có thể tạo ra một góc nhìn hạn chế đối với các lĩnh vực khác. Khi tập trung quá nhiều vào STEM, có thể dẫn đến sự thiếu cân nhắc về các lĩnh vực nhân văn, xã hội, nghệ thuật và nhân phẩm. Điều này có thể làm giảm khả năng hiểu và đánh giá các vấn đề đa dạng trong xã hội và gây thiếu sót trong việc tìm kiếm giải pháp toàn diện.
• Khó khăn trong việc hòa nhập và giao tiếp: STEM đòi hỏi khả năng làm việc trong nhóm, giao tiếp hiệu quả và hòa nhập xã hội. Tuy nhiên, các học sinh và sinh viên trong lĩnh vực này có thể gặp khó khăn trong việc giao tiếp và làm việc cùng những người có kiến thức và quan điểm khác nhau. Điều này có thể gây cản trở trong việc hợp tác và phát triển kỹ năng mềm quan trọng như lãnh đạo, quản lý thời gian và làm việc nhóm.
• Chuyên sâu quá mức: STEM có thể tạo ra một tầm nhìn chuyên sâu trong các lĩnh vực cụ thể, nhưng đồng thời cũng có thể dẫn đến hạn chế kiến thức rộng hơn. Việc tập trung quá nhiều vào STEM có thể làm giảm khả năng hiểu biết và sự quan tâm đến các lĩnh vực khác, như văn hóa, lịch sử, địa lý và xã hội. Điều này có thể gây thiếu sót trong việc có một cái nhìn tổng quan và đa chiều về thế giới.

Tóm lại, STEM có nhiều ưu điểm, bao gồm tạo ra kiến thức và kỹ năng thiết yếu, khả năng giải quyết vấn đề và cơ hội việc làm. Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm như góc nhìn hạn chế, khó khăn trong việc hòa nhập, giao tiếp và chuyên sâu quá mức.

Kể từ khi ra đời, STEM đã trở thành một mô hình giáo dục tiên tiến và được nhiều phụ huynh lựa chọn cho con trẻ. STEM đã trở thành một mô hình có thể làm thay đổi nền giáo dục và có ý nghĩa cả về mặt khoa học lẫn xã hội nếu được áp dụng rộng rãi. Dưới đây là một số ý nghĩa của việc áp dụng STEM trong giáo dục:

1. Phát triển kỹ năng cần thiết cho tương lai: chủ đề STEM giúp học sinh phát triển và định hướng các kỹ năng quan trọng như tư duy logic, tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, giao tiếp và kỹ năng công nghệ. Đây là những kỹ năng quan trọng trong nền kinh tế hiện đại và chuẩn bị cho học sinh cho các nghề nghiệp trong tương lai.
2. Khám phá thế giới xung quanh: phòng học STEM khuyến khích học sinh tìm hiểu và khám phá thế giới xung quanh một cách tích cực. Trẻ có cơ hội nghiên cứu, thử nghiệm và giải quyết các vấn đề thực tế, từ việc tạo ra các mô hình và thiết bị đến việc tìm hiểu về tự nhiên và xã hội.
3. Kết nối kiến thức và thực tiễn: STEM giúp học sinh hiểu rõ hơn về cách các môn học liên kết với nhau và ứng dụng vào thực tế. Việc học STEM được giáo viên áp dụng trong bài học không chỉ tập trung vào việc ghi nhớ thông tin mà còn tạo ra sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, từ đó giúp học sinh áp dụng kiến thức vào các tình huống thực tế.
4. Tạo ra những người sáng tạo và nhà phát minh: STEM khuyến khích sự sáng tạo và khám phá, giúp học sinh trở thành những người tìm ra giải pháp mới cho các vấn đề phức tạp. Qua việc thực hiện các dự án và hoạt động thực tế, học sinh có thể phát triển khả năng tư duy sáng tạo và trở thành những nhà phát minh trong tương lai.
5. Thúc đẩy sự công bằng và đa dạng: bản chất của STEM đem lại nhiều lợi ích và cơ hội học tập/phát triển cho tất cả học sinh mà không phân biệt giới tính, tôn giáo, dân tộc hay nền văn hóa. Nó khuyến khích sự tham gia của các nhóm thiểu số và tạo điều kiện cho việc khám phá và phát triển tài năng ở mọi người.

Tại MindX - Trường học Công nghệ hàng đầu Việt Nam tổ chức các khóa học STEM dành cho trẻ em từ tiểu học tới THPT và các ngày hội, cuộc thi STEM bổ ích, tạo sân chơi cho các bạn nhỏ và giúp các bạn nhỏ có cơ hội tiếp cận với một mô hình giáo dục hiện đại. Liên hệ ngay với MindX để được tư vấn về các chương trình STEM dành cho con trẻ nhé!